Próby złota – potwierdzenie jakości

Złoto stosowane jest przez rzemieślników co najmniej od chalkolitu epoki prehistorycznej.

O złocie wspomina Biblia, dzięki temu wiemy, że biżuteria złota była noszona nie tylko przez Faraonów ale również przez bogatych Egipcjan co najmniej już 1600 lat p.n.e.

Wyroby wykonane ze złota znaleziono podczas wykopalisk archeologicznych na Bałkanach, datując je na IV w. p.n.e. Artefakty ze złota pojawiły się w Europie Środkowej w II w. p.n.e., jeszcze w epoce brązu. Najwięcej złota w starożytnym świecie wydobywano w Egipcie, ale też nad Morzem Czarnym, w dzisiejszej Arabii Saudyjskiej. Od tego czasu złoto nieprzerwanie jest obiektem pożądania, zachowując ten status do dzisiaj. 

Co znaczy określenie: Próba Złota? Jakie są próby złota?

Czyste złoto jest bardzo miękkie i ciągliwe. Z jednego grama czystego złota można zrobić drut o długości nawet kilku metrów przez rozciąganie tego kawałka złota. Takie właściwości mogą być pożądane w medycynie czy przemyśle elektronicznym ale w biżuterii mogą nieco przeszkadzać w użytkowaniu. To dlatego łączy się je z innymi metalami, zwiększając w ten sposób trwałość wyrobów z niego wykonanych. Zatem próba złota określa zawartość czystego złota w konkretnym wyrobie jubilerskim bądź w złotej monecie. Próbę wyraża się w karatach, a weryfikuje ją urząd probierczy, który bada zawartość złota w stopie metali i określa dla niego cechę probierczą. To ona definiuje rodzaj metalu szlachetnego oraz jego próbę.

Jakie są próby złota?

• 0 – próba 999 zawiera 99,9% czystego złota,
• 1 – próba 960 zawiera 96,0% czystego złota,
• 2 – próba 750 zawiera 75,0% czystego złota,
• 3 – próba 585 zawiera 58,5% czystego złota,
• 4 – próba 500 zawiera 50,0% czystego złota,
• 5 – próba 375 zawiera 37,5% czystego złota,
• 6 – próba 333 zawiera 33,3% czystego złota.

Jak obliczyć próbę złota?

Zawartość złota w danym stopie mierzy się także w karatach, stosując następujący przelicznik: jeden karat to 1: 24 ilości złota w przedłożonym stopie, i tak:

• złoto 24-karatowe to próba 1000,
• 23-karatowe – 958,
• 22-karatowe – 916,
• 18-karatowe – 750,
• 14-karatowe – 585,
• 12-karatowe – 500,
• 10-karatowe – 417,
• 9-karatowe – 375,
• 8-karatowe – 333.

Próba złota – jaka jest najlepsza? a jaka najpopularniejsza?

Najwyżej cenioną próbą złota, szczególnie w obrocie komercyjnym, jest 999’9, co oznacza, że w danym stopie czy już produkcie znajduje się 99,99% czystego złota. Jednak najpopularniejszą w Polsce, cały czas ocenianą bardzo wysoko, jest próba 585. Kruszec o tych cechach stosuje się do wyrobu choćby obrączek ślubnych, pierścionków zaręczynowych, naszyjników czy łańcuszków. Do wyrobu obrączek ślubnych, oprócz próby 585 używa się także złoto o próbie 750, a nawet 333. Tak duża rozpiętość umożliwia dostosowanie tego tak istotnego atrybutu ślubnego do budżetu przyszłych małżonków, nie powodując jednak uszczerbku na urodzie biżuterii.

Jak sprawdzić próbę złota?

Nie jest to łatwa czynność, zwłaszcza dla laika. Sprawdzaniem próby złota zajmuje się nawet specjalny urząd państwowy zwany Urzędem Probierczym. Wyposażenie takiego urzędu przekracza budżet wielu instytucji dlatego samodzielne ustalenie dokładnej próby złota jest niezwykle trudne. Jednak aby w przybliżeniu ustalić, czy dany wyrób jest złoty, czy wykonany z innych metali można posłużyć się niedrogą cieczą probierczą. Taka ciecz probiercza jest zwykle na wyposażeniu każdej pracowni złotniczej.  Złotnik pociera jakiś element z metalu po kamieniu probierczym i stawia na tym śladzie kroplę cieczy probierczej. Po zabarwieniu wprawne oko jest w tanie ocenić w przybliżeniu czy to jest wyrób ze złota ,srebra czy z innego metalu oraz jaka jest jego próba złota. Samodzielnie oczywiście można robić taką samą czynność ale najlepiej po gruntownym przeszkoleniu. Samo obcowanie z cieczą probierczą jest dość kłopotliwe, ponieważ jest to mieszanina żrących kwasów. Niewprawiona osoba mogłaby tą cieczą zrobić sobie albo innym krzywdę. Dlatego najlepiej korzystać w przypadku potrzeby ustalenia próby złota z usług wprawnego złotnika. W jubilerstwie i pobiernictwie jest również ogromny postęp techniczny. W ostatnim czasie do badania próby złota wyprodukowano już zaawansowane urządzenia oparte o analizę spektra. Jednak urządzenia takie są na tyle kosztowne, że tylko niewiele firm jubilerskich ma taki sprzęt w posiadaniu. Jednak do oceny wyrobu jubilerskiego zwykle wystarczy zestaw cieczy probierczych.