Próby złota – potwierdzenie jakości

Złoto stosowane jest przez rzemieślników co najmniej od chalkolitu epoki prehistorycznej.

O złocie wspomina Biblia, dzięki temu wiemy, że biżuteria złota była noszona nie tylko przez Faraonów ale również przez bogatych Egipcjan co najmniej już 1600 lat p.n.e.

Wyroby wykonane ze złota znaleziono podczas wykopalisk archeologicznych na Bałkanach, datując je na IV w. p.n.e. Artefakty ze złota pojawiły się w Europie Środkowej w II w. p.n.e., jeszcze w epoce brązu. Najwięcej złota w starożytnym świecie wydobywano w Egipcie, ale też nad Morzem Czarnym, w dzisiejszej Arabii Saudyjskiej. Od tego czasu złoto nieprzerwanie jest obiektem pożądania, zachowując ten status do dzisiaj. 

Co znaczy określenie: Próba Złota? Jakie są próby złota?

Czyste złoto jest bardzo miękkie i ciągliwe. Z jednego grama czystego złota można zrobić drut o długości nawet kilku metrów przez rozciąganie tego kawałka złota. Takie właściwości mogą być pożądane w medycynie czy przemyśle elektronicznym ale w biżuterii mogą nieco przeszkadzać w użytkowaniu. To dlatego łączy się je z innymi metalami, zwiększając w ten sposób trwałość wyrobów wykonanych z tego cennego kruszcu. Zatem próba złota określa zawartość czystego złota w konkretnym wyrobie jubilerskim bądź w złotej monecie. Próbę wyraża się w karatach albo w procentach zawartego w danym stopie metalu czystego złota, a weryfikuje ją urząd probierczy, który bada zawartość złota w stopie metali i określa dla niego cechę probierczą. To ona definiuje rodzaj metalu szlachetnego oraz jego próbę. Procentowe określanie próby złota jest w Polsce bardziej rozpoznawalne niż określanie próby w karatach. Dlatego prawie każdy wie, co to jest próba 585. Klienci często pytają właśnie o biżuterię w tej próbie gdyż od chwili znaczących podwyżek cen tego surowca jubilerskie firmy sieciowe zaczęły masowo produkować biżuterię z niższych prób złota takich jak 375 i 333. te próby złota zawierają mniej tej drogocennej esencji, czyli czystego złota niż szlachetna próba 585 dlatego koszty tych dużych firm niewiele wzrosły po podwyżkach cen surowców ale za to ich Klienci kupują mniej złota w wyższej cenie. Bardzo łatwo można odczytać z tabeli poniżej jak wygląda porównanie procentowe prób złota, które są honorowane w Polsce i weryfikowane przez Państwowy Urząd Probierczy.

Jakie są próby złota?

• 0 – próba 999 zawiera 99,9% czystego złota,
• 1 – próba 960 zawiera 96,0% czystego złota,
• 2 – próba 750 zawiera 75,0% czystego złota,
• 3 – próba 585 zawiera 58,5% czystego złota,
• 4 – próba 500 zawiera 50,0% czystego złota,
• 5 – próba 375 zawiera 37,5% czystego złota,
• 6 – próba 333 zawiera 33,3% czystego złota.

Jak obliczyć próbę złota?

Jak już wcześniej wspominaliśmy, próbę złota na świecie określa się również w karatach. Jest to mniej oczywiste określenie w stosunku do określenie procentowego, dlatego warto posłużyć się kolejną tabelą zawartości. Samo obliczenie zawartości czystego złota w danym stopie złota nie będzie odtąd stanowi problemu gdy zastosujemy następujący przelicznik: jeden karat to 1: 24 ilości złota w przedłożonym stopie:

• złoto 24-karatowe to próba 1000, czyli 100% czystego złota. Często w barwnych opisach drogich elementów stroju albo kosztownych wykończeń wnętrz, obrazów i rękodzieła możemy usłyszeć, że są pokryte 24-karatowym złotem. Co oznacza, że są pokryte czystym złotem. Ale może być również złoto o niższej próbie, co pokazuje tabelka poniżej:
• 23-karatowe – 958,
• 22-karatowe – 916,
• 18-karatowe – 750,
• 14-karatowe – 585,
• 12-karatowe – 500,
• 10-karatowe – 417,
• 9-karatowe – 375,
• 8-karatowe – 333.

Warto zaznaczyć, że przed wojną tradycją było zamawianie obrączek ślubnych z taka zwanego złota dukatowego. Dukat austro-węgierski był zrobiony akurat ze złota 22 karatowego czyli był w próbie 916. Nasi pradziadkowie często mieli złote obrączki ślubne właśnie z takiego 22 karatowego złota. Taka inwestycja na początku małżeństwa, choć bardzo wówczas kosztowna okazywała się niejednokrotnie ostatnia deską ratunku – ( a raczej ostatnią obrączką ratunku ) gdy podczas wojny mogli wykupić się taką cenną obrączką od tragicznego losu. Dzisiaj ze względów praktycznych najczęściej zamawiane są obrączki ślubne ze złota próby 585. Ma ona swoje zalety i wady jak wszystko inne. Dlatego zastanówmy się jak właściwie jest najlepsza próba złota?

Próba złota – jaka jest najlepsza? a jaka najpopularniejsza?

Najwyżej cenioną próbą złota, szczególnie w obrocie komercyjnym, jest 999’9, co oznacza, że w danym stopie czy już produkcie znajduje się 99,99% czystego złota. Jednak najpopularniejszą w Polsce, cały czas ocenianą bardzo wysoko, jest próba 585. Kruszec o tych cechach stosuje się do wyrobu choćby obrączek ślubnych, pierścionków zaręczynowych, naszyjników czy łańcuszków. Do wyrobu obrączek ślubnych, oprócz próby 585 używa się także złoto o próbie 750, a nawet 333. Tak duża rozpiętość umożliwia dostosowanie tego tak istotnego atrybutu ślubnego do budżetu przyszłych małżonków, nie powodując jednak uszczerbku na urodzie biżuterii. Z naszego wieloletniego doświadczenia wynika, że do biżuterii najlepiej nadają się dwie próby złota, próba 585 i próba 750. zwłaszcza obrączki ślubne to jest produkt, od którego oczekuje się, że przetrwa dziesięciolecia. Musi być zatem wytrzymały i maksymalnie odporny na działanie sił zewnętrznych. Taką odporność posiadają właśnie te dwie próby złota. Co prawda próba 750 nieco bardziej odpowiada ty wymogom, lecz jest znacznie bardziej kosztowna. Szukając bardziej optymalnego rozwiązania dochodzimy do wniosku, że próba 585 jest połączeniem dobrych cech gwarantujących wytrzymałość stopu złota jak również jest przy okazji opcją dającą się pogodzić ze zrównoważonym budżetem. Dlatego z naszej strony proponujemy obrączki ślubne najwyższej jakości wykonane ze złota próby 585.

Jak sprawdzić próbę złota?

Nie jest to łatwa czynność, zwłaszcza dla laika. Sprawdzaniem próby złota zajmuje się nawet specjalny urząd państwowy zwany Urzędem Probierczym. Wyposażenie takiego urzędu przekracza budżet wielu instytucji dlatego samodzielne ustalenie dokładnej próby złota jest niezwykle trudne. Jednak aby w przybliżeniu ustalić, czy dany wyrób jest złoty, czy wykonany z innych metali można posłużyć się niedrogą cieczą probierczą. Taka ciecz probiercza jest zwykle na wyposażeniu każdej pracowni złotniczej.  Złotnik pociera jakiś element z metalu po kamieniu probierczym i stawia na tym śladzie kroplę cieczy probierczej. Po zabarwieniu wprawne oko jest w tanie ocenić w przybliżeniu czy to jest wyrób ze złota ,srebra czy z innego metalu oraz jaka jest jego próba złota. Samodzielnie oczywiście można robić taką samą czynność ale najlepiej po gruntownym przeszkoleniu. Samo obcowanie z cieczą probierczą jest dość kłopotliwe, ponieważ jest to mieszanina żrących kwasów. Niewprawiona osoba mogłaby tą cieczą zrobić sobie albo innym krzywdę. Dlatego najlepiej korzystać w przypadku potrzeby ustalenia próby złota z usług wprawnego złotnika. W jubilerstwie i pobiernictwie jest również ogromny postęp techniczny. W ostatnim czasie do badania próby złota wyprodukowano już zaawansowane urządzenia oparte o analizę spektra. Jednak urządzenia takie są na tyle kosztowne, że tylko niewiele firm jubilerskich ma taki sprzęt w posiadaniu. Jednak do oceny wyrobu jubilerskiego zwykle wystarczy zestaw cieczy probierczych.